PopUp, De media heeft het gedaan, H2 deel 2, Thomas

In het ‘jaar van Fortuyn’ kwam er niet alleen een eind aan de oude politiek, maar ook aan de oude media. Het één had iets met met het ander te maken.

Veel journalisten waren vooringenomen en hadden in de tijd voor Fortuyn een stereotiep en versimpeld beeld geschapen van de werkelijkheid. Volgens Pieter Broertjes, hoofdredacteur van de Volkskrant, konden de Nederlandse journalistieke prestaties het beste worden gekenmerkt met gemakzucht en kleinsteedse bekrompenheid. Dit omdat de media te veel moraal, te weinig feiten, te veel standpunten, te weinig analyse en te veel emotie boden. Daarnaast was de media te nauw verbonden aan de politiek, geworteld in een versimpeld wereldbeeld en opzoek naar goedkope effecten.

Om hieraan een eind te maken was een goedgebekte provocateur nodig: Pim Fortuyn. Fortuyn raakte de achilleshiel van de politiek en pers omdat hij de politiek zag als een bangelijke en gemakzuchtige integratiepolitiek. Zijn reactie hierop verwoordde hij platweg als ‘Nederland is vol’. Dat de helft van Nederland dit ook vond, had de andere helft niet kunnen lezen in haar krant.

Door de moord op Pim Fortuyn stortte de media in crisis, ‘want de media had het gedaan’. Tijdens de verkiezingen van 2002 vond vier op de tien stemgerechtigden dat de media geen betrouwbaar beeld gaf van de politiek. ‘Onze beroepshouding deugde niet, we zijn bevooroordeeld en gemakzuchtig’, aldus Broertjes. De tijd was kennelijk rijp voor een afrekening met ‘de media’.

Inmiddels is er nogal een ruw einde gekomen aan de hechte relatie tussen pers en politiek. Maar is de samenleving hierdoor vooruitgegaan? Je kunt beweren dat de samenleving de media krijgt die ze verdient.

In het verlengde hiervan ligt het denkbeeld dat de netwerksamenleving niet is ontstaan toen het internet zich mogelijk maakte, maar andersom, toen de samenleving zich al richting het internet aan het bewegen was. Het internet lijkt dan een antwoord op een samenleving in verval, opzoek naar nieuwe sociale banden.

Via dit medium krijgt de massa het laatste nieuws gratis, waardoor de oplages van de klassieke betaalde kranten zullen blijven dalen. En door de opkomst van onder andere de weblog is het politieke debat, een publiekelijk debat geworden en de media zijn het forum.


In één zin: De oude politiek en de oude media hadden onontkoombaar met elkaar te maken.